Bialchem

Nawozy mineralne, ich podział i zastosowanie

W nowoczesnym rolnictwie podstawą sukcesu jest odpowiednie nawożenie roślin. Bez niego uprawiana gleba ulegnie wyjałowieniu i degradacji, a plony z roku na rok będą coraz niższe i gorszej jakości. Z tej przyczyny konieczne jest regularne i racjonalne nawożenie, a najważniejszymi pierwiastkami, które muszą zostać dostarczone roślinom, są: azot, fosfor i potas, a także – w mniejszych ilościach – siarka, magnez i wapń. Opiszemy pokrótce, które nawozy zaspokajają potrzeby nawozowe roślin w konkretne pierwiastki.

Saletra amonowa (azotan amonu) NH4NO3

To sól kwasu azotowego i amoniaku o zawartości azotu całkowitego 34%. Jest to związek krystaliczny, zwykle bezbarwny (choć nawozowy ma najczęściej formę białych granulek), silnie higroskopijny. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i dzięki temu używa się go jako podstawowy nawóz azotowy do stosowania pogłównego oraz przedsiewnie. Jest to najpopularniejszy nawóz azotowy, nadający się pod wszelkie uprawy, zarówno polowe, jak i pod osłonami. Azot w saletrze występuje w dwóch postaciach: szybko działającej formie azotanowej i powoli działającej formie amonowej, dlatego zapewnia długie zaopatrzenie roślin w niezbędny do ich funkcjonowania azot.

Mocznik nawozowy (diamid kwasu węglowego) – CO(NH2)2

Jest otrzymywany z połączenia amoniaku z dwutlenkiem węgla w warunkach wysokiego ciśnienia w temperaturze 160–200°C. Jest to związek krystaliczny, higroskopijny i dobrze rozpuszczalny w wodzie. Jako nawóz oferowany jest w formie perełkowatych granul, najczęściej o białym zabarwieniu, choć kolor może się zmieniać w zależności od zastosowanych w nawozie środków przeciwzbrylających. Zawiera on 46% azotu w formie amidowej, która w glebie jest przekształcana przez mikroorganizmy do formy amonowej, a następnie azotanowej. Procesy te zachodzą powoli, dzięki czemu ograniczane są straty wynikające z wypłukiwania nadmiaru azotanów. Nie może być stosowany na glebach bardzo kwaśnych.

Fosforan amonu 12-52

Jest nawozem, który oprócz azotu dostarcza znaczne ilości fosforu. Nawóz powstaje na skutek traktowania amoniakiem rozpuszczonych w kwasie siarkowym fosforytów. Powstały związek łatwo rozpuszcza się w wodzie. Zawiera 12% azotu całkowitego w formie amonowej oraz 52% fosforu całkowitego (P2O5) w formie fosforanu jednoamonowego. Jest to typowy nawóz przedsiewny, który może być stosowany na praktycznie wszystkich typach gleb, zwłaszcza ubogich w fosfor, z wyjątkiem bardzo kwaśnych i silnie alkalicznych. Zaleca się jego wymieszanie z glebą na głębokość do 15 cm. Z uwagi na niską mobilność fosforu w glebie i powolną mobilizację jonów amonowych doskonale sprawdza się w nawożeniu roślin ozimych. Przy dobieraniu jego dawek należy brać pod uwagę głównie zawartość fosforu w glebie, a dawkowanie dopasować do tej zawartości i potrzeb pokarmowych uprawianych roślin.

Sól potasowa, chlorek potasu (KCl)

To wysoko rozpuszczalny nawóz zawierający 60% potasu w przeliczeniu na K2O. Produkt higroskopijny, dobrze rozpuszcza się w wodzie. Nawóz otrzymywany jest głównie z naturalnie występujących i nieoczyszczonych minerałów, takich jak np. sylwinit. Z uwagi na zawartość chlorków stosuje się go jako nawóz przedsiewny na każdym rodzaju gleb, szczególnie na glebach przepuszczalnych, torfowych lub piaszczystych. Nadaje się do większości upraw, zarówno rocznych, jak i trwałych, z wyjątkiem najbardziej wrażliwych na chlorki, takich jak tytoń, chmiel czy rośliny jagodowe. Jego stosowanie poprawia efektywność wykorzystania azotu przez rośliny, zwiększa ich odporność na czynniki stresowe, w tym na suszę. Wspomaga aktywację mechanizmów obronnych przeciwko patogenom i szkodnikom.

Wymienione powyżej nawozy dostarczają jednego–dwóch składników mineralnych. Z kolei nawozy wieloskładnikowe NPK zapewniają podaż wszystkich niezbędnych makroelementów, a ponadto są wzbogacone w inne niezbędne dla życia roślin pierwiastki. Wyróżniamy wśród nich nawozy o różnych proporcjach azotu, fosforu i potasu.

Nawóz NPK 4-15-30 + 4S

Nawozy do stosowania głównie przedsiewnego, dostarczające: fosfor i potas w dawce wystarczającej na cały sezon, azot w zmniejszonej dawce, niezbędnej w początkowej fazie wzrostu, a także siarkę. Wymaga dodatkowego nawożenia pogłównego azotem w czasie sezonu wegetacyjnego.

Nawóz NPK 5-20-30 + 3S

Stosowany podobnie jak poprzedni pod wszystkie rośliny polowe i użytki zielone, zwłaszcza na glebach ubogich w potas oraz pod rośliny lubiące potas, takie jak: burak cukrowy, kukurydza i rzepak.

Nawóz NPK 8-19-29 + 3S

Nawóz do stosowania we wszelkich rodzajach upraw prowadzonych na glebach prawidłowo uprawianych, zapewniający optymalne zaopatrzenie gleby w składniki mineralne i pozwalający na zachowanie jej w dobrej kondycji.